Kanker: alles wat je moet weten

Kankercellen ontstaan door fouten in het DNA. Die mutaties kunnen te wijten zijn aan:

• Onvermijdbare risicofactoren: ouder worden, celdeling en erfelijkheid
• Vermijdbare risicofactoren: tabaksgebruik, ongezonde levensstijl of voeding, UV-stralen, alcohol en meer

Er zijn veel maatregelen die je nu kunt nemen om de kans op het krijgen van kanker later in je leven te verkleinen. Lees verder hoe je zelf die kans kan verkleinen.

Voor sommige soorten kanker zijn de specifieke risicofactoren (oorzaken) gekend, voor andere kankersoorten weten we niet waarom iemand het krijgt. Voor de meeste kankers gelden de twee: we kennen bepaalde oorzaken, maar er zijn ook veel gevallen die we niet kunnen verklaren.

• Borstkanker
• Prostaatkanker
• Colorectale kanker
• Longkanker
• Hoofdkankers
• Blaaskanker
• Non-Hodgkin lymfomen
• Melanoom
• Baarmoederkanker
• Leukemie

Kan je kanker voorkomen? Het verband tussen voeding, levensstijl en kanker wordt vooral aangetoond door epidemiologisch onderzoek. Epidemiologische studies zijn observatiestudies die de beschikbare gegevens van een bepaalde bevolkingsgroep analyseren. Ze onderzoeken of er een mogelijk verband is tussen een bepaalde factor (bijvoorbeeld een voedingspatroon, de inname van supplementen, beweging, roken, alcohol, …) en een bepaalde uitkomst met betrekking tot kanker: de kans om kanker te krijgen, de progressie ervan, de overlevingsduur, de eventuele terugkeer, …

Epidemiologische studies zijn heel moeilijk te interpreteren en kunnen hoogstens een verband vaststellen tussen een bepaalde voedings- of leefstijlfactor en kanker. Ze kunnen niet bewijzen dat er een causaal of oorzakelijk verband is, omdat er te veel andere factoren meespelen die moeilijk uit te sluiten zijn.

Levensstijl en kankerrisico

Recente resultaten van een Britse studie wijzen erop dat levensstijl een groter effect heeft op kankerrisico dan verwacht (World Cancer Research Fund, Verenigd Koninkrijk 2021). Na roken heeft gezond eten de grootste invloed. Volgens het onderzoek zou een gezondere levensstijl tot wel 40% van de kankergevallen kunnen voorkomen, d.w.z. meer dan 28.000 gevallen per jaar!

Voeding en kanker

Kanker is een complexe en zeer aangrijpende aandoening waarmee één op drie Belgen gedurende zijn of haar leven wordt geconfronteerd. De psychologische en fysieke impact tijdens een kankerbehandeling is enorm groot. Daarbij speelt voeding een ondersteunende rol tijdens de behandelings-, herstel- of palliatieve fase. Daarnaast hebben patiënten ook allemaal verschillende fysiologische eigenschappen en dieetwensen. Dus spreekt het voor zich dat bij ieder mens een specifiek en persoonlijk dieet past, om zo zelf controle uit te oefenen op het eigen ziekteverloop.

Voor oncologische artsen en diëtisten is het cruciaal om in te schatten hoe veilig of onveilig de dieetwens van de patiënt is. Raadpleeg altijd een arts voor advies op maat.

Studies tonen aan dat een gezonde, overwegend plantaardige voeding (rijk gevarieerd in groenten, fruit, volkorenproducten en peulvruchten) kanker in verschillende stadia kan helpen bestrijden. Zelfs kleine aanpassingen in het voedingspatroon en de leefwijze kunnen opvallende gezondheidsvoordelen bieden.

Normaal gezien haalt men de nodige voedingsstoffen uit een gezonde en evenwichtige voeding. Als dit echter door omstandigheden niet lukt, kan men supplementen gebruiken. Bovendien kan het voor bepaalde groepen zinvol zijn een voedingssupplement te gebruiken als aanvulling op de dagelijkse voeding: zwangere vrouwen, baby’s of kinderen, mensen met een eenzijdig voedingspatroon, ouderen of zieke mensen. Raadpleeg een arts voor advies op maat over voeding.

In de medische wereld is een verband – hoe duidelijk het ook is – geen wetenschappelijk bewijs. Ook in vitro laboratorium experimenten en studies bij dieren is er niet voldoende bewijs om te kunnen spreken van ‘evidence based medicine’ (geneeskunde die gebaseerd is op bewijzen). De werking is pas bewezen als ze aangetoond is door klinische studies bij mensen, bij voorkeur door gerandomiseerde (placebo)gecontroleerde klinische studies. Dat wil zeggen dat men proefpersonen willekeurig in verschillende groepen verdeelt en men de werking van een medicijn, een supplement of een behandeling vergelijkt met ‘geen behandeling’, een andere behandeling of medicijn of een placebo (neppil).

Klinische studies met voeding of voedingssupplementen worden beschouwd als heel complex en moeilijk te interpreteren, omdat het onmogelijk is om rekening te houden met alle interacties tussen voedingsmiddelen en voedingsstoffen. Het effect van voeding en supplementen verschilt ook van persoon tot persoon. Het wordt immers beïnvloed door genetische factoren, andere voedings- en levensstijlfactoren, de samenstelling van de darmflora, de spijsvertering, het detoxificatiesysteem en nog heel veel andere omstandigheden. Maar dat geldt evengoed voor medicijnen.

Men kan bepaalde kankers (of bepaalde precancereuze afwijkingen) opsporen lang voor de eerste symptomen van kanker verschijnen. De meest courante alarmsignalen herkennen, maakt het mogelijk kanker sneller vast te stellen. En dat kan op zijn beurt de kansen op genezing verhogen. Het is belangrijk om te weten of de vastgestelde afwijkingen te wijten zijn aan kanker of iets anders. Dat kan je enkel bij een arts te weten komen. Bij twijfel of een vermoeden raadpleeg je dus best een arts.

De keuze van de behandeling is afhankelijk van meerdere factoren en van de situatie van de patiënt en diens voorkeur. Elke vorm van kanker is heel uniek en vraagt een aangepaste aanpak.

Bijwerkingen van kankerbehandelingen

Kankerbehandelingen zoals radiotherapie, chirugie, chemotherapie en andere behandelingen kunnen allemaal bijwerkingen hebben. De bijwerkingen variëren van patiënt tot patiënt en van de soort behandeling.

Extra ondersteunende therapieën

Elke methode die je gezondheid bevordert en ervoor zorgt dat je je beter voelt, is een waardevolle aanvulling op de conventionele behandeling van kanker.

Sommige aanvullende therapieën, zoals acupunctuur, massage, aromatherapie en sauna, zijn niet zomaar een middel om het welzijn en de levenskwaliteit te verbeteren, maar bieden een enorme meerwaarde voor elke kankerbehandeling.

• Acupunctuur
• Massage
• Aromatherapie
• Sauna
• Fytotherapie (kruidengeneeskunde)
• Vasten
• Slaap

Remissie wil zeggen dat de toestand van de kankerpatiënt tijdelijk verbetert. Men spreekt van complete remissie als alle tekens van de ziekte verdwenen zijn. Dat wil echter nog niet zeggen dat de ziekte volledig genezen is.

Recidief betekent dat er nieuwe sporen van kanker ontstaan op een plaats waar er al eerder een kwaadaardig tumor aangetroffen werd.

Genezen wil zeggen: de definitieve verdwijning van de ziekte en na een voldoende lange termijn zonder nieuw herval nagenoeg met zekerheid kunnen stellen dat de kanker definitief uitgeschakeld is.

Metastase wil zeggen dat de kankercellen zich verspreiden in het lichaam. Dat doen ze via de lymfevaten van het lymfestelsel. Wanneer kankercellen loskomen van de originele tumor en zich na het verspreiden vestigen in een ander orgaan, dan kan het zijn dat er daar een nieuwe tumor ontstaat. Zo kan het dus dat er longkanker voorkomt in de darmen.

Zoek je naar boeken over kanker en voeding, beweging en aanvullende methodes die je herstel ondersteunen? Ontdek de boeken van Camfida.